HỎI: Tôi là Phật tử, thường ngày tôi vẫn hay bố thí ít tiền cho những người ăn xin. Một hôm đang dừng xe thì có một anh trông khỏe mạnh đến nói: “Bạn cho xin mấy ngàn về quê, hiện trên người không còn đồng nào,…”. Lúc đó tôi nghĩ là anh ấy đang lừa gạt nên không cho. Sau đó, tự nhiên tôi cảm thấy không yên lòng, lỡ như người ta bị nạn thật, mình không giúp thì vô tâm quá. Tôi nghe nói có rất nhiều người giả làm ăn xin nên tôi cũng không biết có nên cho họ hay không? Mong quý Báo chỉ cho tôi cách ứng xử tốt nhất về việc bố thí.
(QUỐC TOÀN, maquoctoan8899@gmail.com)
ÐÁP:
Bạn Quốc Toàn thân mến!
Có nhiều quan điểm và phương cách bố thí tài vật khác nhau. Bố thí mà “từ bi nhưng phải có trí tuệ” thì chỉ cho những người đáng cho, phân biệt rõ ràng. Bố thí mà “ba-la-mật” thì cho một cách vô tư, không phân biệt, được cho đi là hạnh phúc. Rõ ràng, bố thí mà vô tư quá thì dễ bị người xấu lợi dụng. Bố thí mà xét nét kỹ quá đôi khi lại bỏ qua những người gặp hoàn cảnh thật sự, cần được giúp đỡ.
Trong thực tiễn đời sống xã hội hiện nay, thật giả lẫn lộn khó phân, nên hạnh tu bố thí cũng nên linh động và sáng tạo. Thiết nghĩ, có thể chia sự bố thí của mình thành hai loại. Nếu bố thí với giá trị lớn thì nên có kế hoạch, thẩm định rõ ràng, cần cho đúng đối tượng. Còn nếu bố thí với giá trị nhỏ (nói “nhỏ” ở đây là tùy điều kiện mỗi người) thì cứ vô tư và nhẹ nhàng mà cho. Cho mà vui như tặng, giống như hôm nào mình mời ai đó một ly nước, một cái bánh mà họ nhận thì mình thấy vui, đẹp lòng.
Như vậy, khi gặp người đến xin, nếu có tâm bố thí và có chút ít tài vật (thuộc quỹ bố thí của mình) thì nên hoan hỷ cho ngay. Không nên suy nghĩ nhiều trong trường hợp này, người ta hạ cố đến xin mình là có lòng, là cơ hội cho mình. Khi cho quán niệm rằng “của ít lòng nhiều”, “của cho không bằng cách cho”, việc cho này chính là cho mình, nuôi dưỡng lòng bố thí của mình, người nhận nếu có dối gạt mình cũng không hề gì.
Chúc bạn tinh tấn!
Tổ tư vấn giác ngộ!