Không chỉ khoa học của con người hiện tại mới chế tạo được người máy, mà kỹ thuật sản xuất máy móc của người Trung Quốc cổ đại đã từng rất phát triển, có thể nói là đã đạt đến trình độ vô cùng cao siêu.
Lấy ví dụ, ở triều đại Tây Chu có một vị thợ thủ công tên là Yển Sư. Ông đã tạo ra một người máy biết ca hát nhảy múa gần như giống hệt người thật. Ông muốn dâng nó lên Chu Mục Vương (quân chủ thứ năm của nhà Chu). Người máy này thật đến nỗi ngay cả nội tạng, xương cốt, bộ da và răng tóc đều giống như con người.
Truyện kể rằng, khi Mục Vương đang xuất tuần ở hướng tây, có một thợ thủ công tên Yển Sư đến xin được yết kiến. Khi Yển Sư bước vào cầu kiến, Mục Vương hỏi:
“Ngươi đến đây một mình hay với ai?”
Yển Sư đáp:
“Muôn tâu bệ hạ, Thần có mang theo bên mình một người máy biết ca múa mà thần chế tạo”.
Nói đoạn, Yển Sử trình con người máy cho Mục Vương. Nhạc vừa tấu vang, người máy bắt đầu ca hát nhảy múa, với động tác và âm điệu phát ra phong phú đa dạng. Tiết tấu và cách gieo vần đều nhịp nhàng và hài hòa. Thấy vậy, Mục Vương mười phần thì đến chín phần tin đây không phải là người máy mà là người thật. Do đó, ông yêu cầu nó biểu diễn lại một lần nữa để các phi tần và cung phi được thưởng ngoạn.
Lúc màn biểu diễn chuẩn bị kết thúc, người máy này đột nhiên quay ra nhìn chằm chằm vào các phi tần bên cạnh Mục Vương, nét mặt vô cùng háo sắc. Thấy Mục Vương tỏ vẻ tức giận, Yển Sư ngay lập tức chạy đến tháo rời người máy rồi dâng lên cho Mục Vương xem. Chỉ sau khi xem xong, Mục Vương mới biết hóa ra đây là người máy chứ không phải người thật, được tạo thành từ da, gỗ, keo, sơn, và một số vật liệu đen, trắng, đỏ, xanh.
Quan sát kỹ hơn, Mục Vương phát hiện các cơ quan nội tạng bên trong như gan, mật, tim, phổi, lá lách, dạ dày, ruột và một số cơ quan bên ngoài như xương cốt, da lông, răng tóc, đều giống y như thật. Sau khi được lắp ráp lại, người máy vẫn ca hát nhảy múa như thường.
Mục Vương vô cùng chấn động, bởi ông không thể tin đây chỉ là một loại máy móc được con người chế tạo.
Cân nhắc một hồi, Mục Vương quyết định bỏ đi trái tim, người máy liền không thể nói chuyện. Ông tiếp tục bỏ đi gan, mắt, người máy liền không thể nhìn thấy. Rồi ông bỏ đi thận và đôi chân, khiến nó mất khả năng vận động. Lúc bấy giờ, Mục Vương mới vui vẻ khen ngợi: “Đây quả thật là một sản phẩm tuyệt vời!”. Sau cùng Mục Vương ra lệnh cho Yển Sư mang người máy trở về Trung Nguyên.
Tiến sĩ Joseph Needham người Anh là tác giả loạt sách “Khoa học và nền văn minh Trung Hoa (Science and Civilisation in China)”. Trong đó ông liệt kê 26 loại phát minh của Trung Quốc cổ đại đã được truyền sang Châu Âu, trong đó máy móc cổ xưa chiếm gần 18 loại, ví như Địa chấn kế, đồng hồ cơ khí, la bàn (kim chỉ nam), diều gỗ và Mộc Ngưu Lưu Mã của Gia cát Lượng. Những phát minh này không những thực dụng, mà còn có kết cấu khéo léo, tinh xảo. Kết cấu tinh vi của các loại máy móc thời cổ đại này cho đến nay vẫn chưa thể được lý giải hoàn toàn bằng khoa học hiện đại.
Mộc Ngưu Lưu Mã
Để giải quyết vấn để vận chuyển lương thảo qua các đường núi gập ghềnh, nguy hiểm ở vùng Tứ Xuyên, Gia Cát Lượng đã phát minh ra một loại công cụ vận chuyển tên là Mộc Lưu Ngưu Mã (loại xe ngựa, trâu được làm bằng gỗ, có khả năng tự di chuyển). Nó có thể vận chuyển trọng lượng ước tính lớn hơn khoảng 400 cân, tương đương gần một năm lương thảo. Nếu như hàng hoá ít, mỗi ngày có thể đi được mấy chục dặm, nếu như hàng hóa nhiều thì mỗi ngày có thể đi được chừng 30 dặm. Dùng cách này ông đã có thể cung cấp lương thực cho mười vạn đại quân nước Thục.
Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, có đoạn ghi chép việc Gia Cát Lượng tự tạo Mộc Ngưu Lưu Mã. Đây là loại công cụ vận chuyển vô cùng tiện lợi, bởi vì được chế tạo bằng gỗ nên không cần phải ăn uống nghỉ ngơi, có thể liên tục vận chuyển. Ngoài ra tại đầu lưỡi trong miệng của Mộc Ngưu Lưu Mã có một loại cơ quan vận tác, ngay cả khi bị Tư Mã Ý đánh cắp cũng không thể sử dụng được.