Ngược miền Tây Nghệ An thăm rừng Quốc gia Pù Mát (Con Cuông, Nghệ An), chạy dọc quốc lộ 7A qua xã Tường Sơn, huyện Anh Sơn mọi người dễ dàng bắt gặp những sảo bánh gai đầy ắp, đặc sản của vùng đất này. Nếu ai đã một lần thưởng thức món quà quê bình dị này, chắc hẳn không thể quên được hương vị ngọt bùi của nó.

Món quà quê bình dị

Tôi lớn lên từ những sảo bánh gai của bà, của mẹ. Vị dẻo mệt của nếp, hương lá gai dìu dịu lẫn vị ngọt bùi của đậu xanh, dừa nạo đã ăn sâu vào ký ức của tôi. Tưởng chừng để làm ra một chiếc bánh gai rất dễ nhưng lại mất nhiều thời gian lựa chọn nguyên liệu cầu kỳ. Đầu tiên là lựa nếp. Thứ nếp để làm bánh gai phải là nếp loại một từ trên nương mới gặt, hạt chắc thơm dẻo ngâm ủ và xay bột thật mịn, thật dẻo. Nhân bánh gồm đậu xanh đường cát trắng cùi dừa khô được vắt sẵn từng vắt vừa phải. Đậu xanh chọn những hạt đều chắc xát vỏ đồ chín đánh tơi lẫn với đường cát trắng tinh điểm những miếng cùi dừa khô cắt nhỏ.

Lá gai hái về rửa sạch, luộc chín, giã nát và trộn với dầu ăn, cho vào bột nếp đã được lọc kỹ và làm nên thứ màu nâu đen đặc trưng của bánh gai. Lá để gói bánh thường là lá chuối khô. Tôi thường được mẹ giao nhiệm vụ lau sạch và xé nhỏ lá chuối thành từng mảnh nhỏ. Bố tôi đảm nhận khâu gói bánh. Tôi cũng học theo bố. Cũng lấy lá bánh trải ra cánh cửa gian chính, lấy muỗng múc từng muỗng bột trải trên mặt lá chuối, ở giữa cho nhân đậu xanh đã được trộn lẫn với dừa và bắt đầu gói lại hình tam giác, cho 2 mặt tam giác úp mặt lại với nhau và buộc chặt bằng sợi lạt mềm.

Sau khi hoàn thành công đoạn gói bánh xong, mẹ sẽ xếp bánh vào nồi để hông cách thủy. Khác với các loại bánh khác như bánh chưng, bánh bột lọc là cho vào nước và luộc chín thì bánh gai quê tôi được xếp vào những cái xửng lớn để hông trên bếp củi, mỗi lần hông khoảng tầm một tiếng rưỡi.

Đậm đà hương vị thôn quê

Tôi cầm chiếc bánh mẹ cho áp chặt vào lòng bàn tay, đưa lên mũi hít hà để cảm nhận cái mềm mại, man mát của lá chuối khô, rồi lật dần từng lớp lá. Những mảng thịt bánh đen tuyền đã dần hé lộ. Cắn miếng bánh dẻo mịn ngập tận chân răng, thấm mùi dịu mát của lá gai, gạo nếp, mùi thơm thoảng của dầu chuối, vị ngọt của mật mía; ngọt thanh thanh của nhân đậu; vị béo ngậy của thịt; bùi bùi của dừa ngọt mát dịu như tan ngay trong miệng ăn hoài đến no không ngán. Tôi cứ đùa rằng, nếu cho ăn bánh thay cơm tôi cũng ăn được suốt năm.

Món ăn dân dã này là thức quà cho du khách mọi miền khi tới với vùng đất này. Đến vụ lá gai nhà nào cũng ngày đêm nhộn nhịp xay xay gói gói. Các lò hông bánh đỏ lửa suốt đêm. Tiếng nói cười tâm tình của người miền Tây xứ Nghệ quê tôi chân chất, đầy tình cảm. Chúng tôi lớn lên, được ăn mặc, học hành đầy đủ cũng nhờ vào những mẻ bánh gai như thế này.

Ngày nay, các làng nghề trên cả nước dần mai một đi. Phần vì lợi nhuận từ sản phẩm làng nghề bán ra không được cao. Thế nhưng ở Anh Sơn, quê tôi người dân vẫn trung thành gắn bó với nghề làm bánh gai. Thế hệ chúng tôi tự hào là người con của đất bánh!

Theo Quyền Văn / langvietonline.vn

:

• 8 món ăn truyền thống nổi tiếng của Nhật Bản
• 5 địa điểm du lịch an toàn nhất thế giới
• Chiêm ngưỡng 22 thư viện đẹp nhất thế giới